Ministerstwo Finansów opublikowało projekt zmian ustawy o VAT w ramach systemu zwanego SLIM VAT (SLIM – simple, local and modern). Przewiduje on proste fakturowanie, ułatwienia dla eksporterów, wspólne kursy walut z podatkiem dochodowym oraz pakiet trzech korzyści finansowych. Projekt zawiera także pakiet przepisów doprecyzowujących i uzupełniających. W tym ostatnim przypadku, konsultowany właśnie pakiet uproszczeń (konsultacje mają potrwać do 7 września) zawiera także kilka nowych przepisów dotyczących WIS. W uzasadnieniu do tychże zmian w przepisach czytamy, że mają one pozytywne znaczenie dla przedsiębiorców oraz dla budżetu państwa. I o ile z tym ostatnim stwierdzeniem można byłoby się bez problemu zgodzić, to z tym pierwszym już nie bardzo. O co zatem w zmianach dotyczących WIS tak naprawdę chodzi?
Gwarancja tylko na trzy lata
Jedną z ważniejszych zmian w tym obszarze jest wprowadzenie ograniczonego czasu obowiązywania WIS. W ramach projektu, Ministerstwo Finansów przygotowało przepisy, zgodnie z którymi WIS będą ważne w okresie trzech lat od ich wydania, a nie bezterminowo, jak ma to miejsce teraz. Wydane przed zmianą przepisów WIS będą ważne przez trzy lata od dnia wejścia nowelizacji w życie.
W obecnym stanie prawnym WIS jest ważna bezterminowo, chyba że fiskus ją uchyli (z uwagi na błąd lub zmianę klasyfikacji) lub informacja wygaśnie w związku ze zmianą przepisów o VAT. Oznacza to, że na raz uzyskaną WIS można się powoływać tak długo, jak długo nie zostanie uchylona. Fiskus może zaś ją uchylić tylko w ściśle określonych przypadkach.
Obecnie przepisy przewidują, że szef KAS z urzędu zmienia lub uchyla wydaną WIS, jeżeli stwierdzi jej nieprawidłowość. Z kolei dyrektor KIS z urzędu zmienia ją w przypadku, gdy nie jest zgodna z przepisami prawa w wyniku: przyjęcia zmiany w Nomenklaturze Scalonej (CN), przyjęcia przez Komisję Europejską środków w celu określenia klasyfikacji taryfowej towarów, utraty zgodności z interpretacją CN.
Utrudnienie, żeby pomóc podatnikom
Po zmianie przepisów WIS wygaśnie po trzech latach niezależnie od tego, czy cokolwiek się w przepisach zmieniło, czy też nie. Aby zatem mieć gwarancję ochrony, którą daje WIS, konieczne będzie ponowne występowanie o tę informację.
Wydaje się, że taką zmianę trudno będzie zaliczyć do kategorii zmian mających pozytywne znaczenie dla przedsiębiorców. Szczególnie, że na tym niekorzystne dla podatników, a korzystne dla Skarbu Państwa zmiany się nie kończą.
Fiskus ma jednak swoje wytłumaczenie – jak bowiem czytamy w uzasadnieniu do zmian: „wprowadzenie okresu ważności WIS umożliwi podatnikom ponowne wystąpienie i otrzymanie decyzji WIS w tym samym zakresie (w odniesieniu do tego samego towaru), jednak z uwzględnieniem aktualnych uwarunkowań prawnych (które mogły zmienić się na przestrzeni 3 lat). Zmniejsza również ryzyko długotrwałego błędnego posługiwania się WIS, która wygasła z mocy prawa z powodu zmiany przepisów (co mogło zostać niezauważone przez podatnika)”.
Fiskus będzie badał nadużycia prawa
Nowelizacja doda też przepisy pozbawiające ochrony wynikającej z wydanej WIS, w przypadku nadużycia prawa przez podatnika. Zgodnie z proponowaną zmianą w przypadku, gdy towar, usługa lub świadczenie kompleksowe będą elementem czynności będących przedmiotem decyzji wydanej w związku z wystąpieniem nadużycia prawa (z decyzji wydanej przez organ podatkowy będzie wynikało, że przedmiot WIS jest elementem transakcji, która została uznana za nadużycie prawa), podatnik nie będzie mógł korzystać z mocy ochronnej WIS.
Jest to zatem kolejny wariant niecieszącej się zbyt dobrą sławą wśród przedsiębiorców tzw. klauzuli obejścia prawa.
Zgodnie z brzmieniem nowego przepisu, przez nadużycie prawa rozumie się dokonanie czynności podlegających opodatkowaniu podatkiem VAT w ramach transakcji, która – pomimo spełnienia warunków formalnych ustanowionych w przepisach ustawy – miała zasadniczo na celu osiągnięcie korzyści podatkowych, których przyznanie byłoby sprzeczne z celem jakiemu służą te przepisy.
Oznacza to, że fiskus zyska dużą swobodę w zakresie podważania mocy ochronnej WIS w sytuacjach niewygodnych z punktu widzenia interesów Skarbu Państwa.
Będzie kolejne oświadczenie pod groźbą kary
Warto zwrócić uwagę na jeszcze jedno. Otóż, w nowelizacji przewidziano dodanie w ustawie przepisu, zgodnie z którym wnioskodawca występujący o wydanie WIS będzie składał oświadczenie – pod rygorem odpowiedzialności karnej za składanie fałszywych oświadczeń – że w dniu złożenia wniosku, w zakresie przedmiotowym wniosku nie toczy się postępowanie podatkowe, kontrola podatkowa ani celno-skarbowa oraz, że w tym zakresie sprawa nie została rozstrzygnięta co do jej istoty w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego.
W przypadku, gdy zakres wniosku pokrywa się z przedmiotem toczącego się postępowania lub sprawa została rozstrzygnięta w decyzji lub postanowieniu organu podatkowego, WIS nie będzie wydawana – co zostanie stwierdzone w stosownym postanowieniu organu wydającego WIS. Na postanowienie będzie można złożyć zażalenie.
Wprowadzone regulacje będą miały zastosowanie również do postępowań w sprawie wydania WIS wszczętych i nie zakończonych przed dniem wejścia w życie ustawy, tj. w odniesieniu do wniosków o wydanie WIS, które zostały złożone przed dniem wejścia w życie nowelizacji.
