Aby ułatwić w czasie pandemii rozliczanie transakcji z podmiotami powiązanymi, resort finansów pod koniec ubiegłego roku wydał 16-stronicowy dokument „Wpływ COVID-19 na ceny transferowe”. To zbiór dobrych praktyk, który ma być przewodnikiem zarówno dla przedsiębiorców, jak i organów skarbowych.
Nie ulega wątpliwości, że pandemia miała istotny wpływ na światową i polską gospodarkę, choć oczywiście sytuacja w poszczególnych krajach i sektorach może być zróżnicowana. Pandemia mogła wywołać zmiany funkcjonowania dotychczasowych modeli biznesowych stosowanych także w relacjach i współpracy pomiędzy podmiotami powiązanymi. Wpływ COVID-19 na poszczególne branże, sektory gospodarki czy przedsiębiorstwa nie jest jednakowy, stąd konieczna jest analiza i wyciągnięcie odpowiednich wniosków.
Zasady kontroli bez zmian
Z dokumentu MF wynika, że w okresie pandemii kluczową zasadą do ustalania i weryfikacji, a więc oceny warunków w transakcjach kontrolowanych pozostaje zasada ALP. To oznacza, że punktem odniesienia są zachowania podmiotów niezależnych w porównywalnych transakcjach. W procesie analizy i oceny wpływu COVID-19 na podmiot uczestniczący w transakcji kontrolowanej kluczowa jest szczegółowa analiza funkcji, aktywów i ryzyka z uwzględnieniem stanu przed i w trakcie COVID-19. Ważne jest to, że wystąpienie pandemii, co do zasady, nie powinno skutkować zmianą rozkładu ryzyk pomiędzy stronami transakcji kontrolowanej.
Analiza porównawcza
Przy sporządzaniu analizy porównawczej w okresie występowania pandemii, przedsiębiorcy powinni uwzględniać zasady określone w § 2 pkt 3 rozporządzenia w sprawie dokumentacji cen transferowych. Zastosowanie mają też przepisy i dobre praktyki w zakresie przeprowadzania analizy porównawczej, w szczególności dotyczące uniwersalnych, technicznych aspektów przygotowania analiz porównawczych zaprezentowanych w Objaśnieniach podatkowych w zakresie cen transferowych z 14 czerwca 2019 r. Dla okresu objętego COVID-19 należy określić, czy z powodów formalnych analiza porównawcza dla danej transakcji kontrolowanej wymaga opracowania (aktualizacji).
Może się zdarzyć, że przedsiębiorca nie będzie miał danych do przygotowania analizy porównawczej (zarówno wewnętrznych, jak i zewnętrznych), spełniających kryteria porównywalności, za okres występowania COVID-19. Wówczas MF rekomenduje sporządzenie analizy zgodności, na podstawie której uprawdopodobnia się, że warunki zastosowane w transakcji kontrolowanej są zgodne z warunkami, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane.
COVID-19 a koszty nadzwyczajne
Resort finansów w swoim opracowaniu zauważył, że w związku z COVID-19 przedsiębiorcy mogą być zmuszeni do poniesienia kosztów o charakterze nadzwyczajnym. Mogą być one jednorazowe lub długofalowe, np. koszty IT związane z uruchomieniem pracy zdalnej.
Przy alokacji tego typu kosztów również niezbędna jest odpowiednia analiza. Nie przypisuje się ich bowiem automatycznie. Jak podkreśla MF alokacja kosztów nadzwyczajnych wynikających z COVID-19 wymaga szczegółowego ujęcia w dokumentacji cen transferowych z punktu widzenia tego, czy podmioty niezależne w porównywalnych okolicznościach postąpiłyby analogicznie, czy też np. dokonałyby zmiany umowy, renegocjowałyby ceny, dodatkowe warunki współpracy itp.
Ważne:
Analizując wpływ pandemii COVID-19 na warunki transakcji kontrolowanej rekomendowane jest rozważenie zarówno skutków negatywnych, jak i pozytywnych, np. sytuacji, w której podmiot realizuje wyniki przekraczające założenia ekonomiczne dla transakcji kontrolowanej, prognozowane przed wystąpieniem COVID-19.
Było wsparcie? Trzeba je odnotować
Przedsiębiorstwa, które w czasie pandemii skorzystały z dedykowanego wsparcia muszą również i ten fakt uwzględnić w rozliczeniach transakcji powiązanych. W tym obszarze Ministerstwo Finansów wskazuje, że należy dokonać analizy wpływu pomocy antykryzysowej na realizowane transakcje kontrolowane, ich wycenę i osiągane w nich wyniki finansowe. Udzielona pomoc może mieć wpływ na dane finansowe podmiotów porównywalnych, ujętych w przeprowadzanej analizie porównawczej. Stąd podmiot indywidualnie powinien analizować konieczność i zasadność przeprowadzenia korekt w analizie porównawczej. Indywidualnej oceny wymaga również to, czy otrzymana pomoc powinna być ujęta w dokumentacji cen transferowych.
Niezbędna dokumentacja
Również w obszarze przygotowania niezbędnej dokumentacji transakcji powiązanych obowiązują dotychczasowe zasady – przypomina resort finansów. Sposób udokumentowania wpływu wystąpienia COVID-19 na transakcję kontrolowaną wybiera podmiot i dostosowuje w sposób indywidualny do konkretnego stanu faktycznego, uwzględniając jego specyfikę. Jeśli podmiot identyfikuje wpływ COVID-19 na transakcję kontrolowaną, powinien odpowiednio uzasadnić i rzetelnie dokumentować zidentyfikowane skutki COVID-19 w dokumentacji cen transferowych. Co to dokładnie znaczy? MF tłumaczy, że w dokumentacji przedsiębiorca – jeśli uzna to za istotne z punktu widzenia dokumentowanej transakcji kontrolowanej – powinien przedstawić wpływ COVID-19 na transakcję kontrolowaną. W szczególności powinien opisać zmiany w otoczeniu gospodarczym (czynniki mikro i makroekonomiczne), zmiany w analizie funkcjonalnej, w wynikach analizy porównawczej oraz zachowania podmiotów niepowiązanych. Podobne informacje powinny znaleźć się w odniesieniu do wpływu pandemii na branżę czy sektor, w którym firma działa.
Uprzednie porozumienie cenowe
Resort finansów potwierdza w swoim dokumencie, że uprzednie porozumienia cenowe wydane przed wystąpieniem COVID-19 zachowują ważność w trakcie pandemii, zgodnie z okresem ich obowiązywania. Szef KAS oraz organy podatkowe są związane porozumieniem i jego treścią do momentu zakończenia terminu jego obowiązywania, zmiany, wygaśnięcia lub uchylenia. Jeśli pandemia wpłynęła na transakcję objętą porozumieniem nie nastąpi automatyczna zmiana takiego dokumentu. W takiej sytuacji przedsiębiorca powinien wystąpić do szefa KAS np. o zmianę porozumienia.
Ostatnia część dokumentu MF dotyczy korekty cen transferowych. Także i w tym obszarze MF zaleca szczególną ostrożność i przede wszystkim indywidualne podejście i analizę każdego przypadku.
