Jak się okazuje, na polskie stoły pizza trafiła już w wieku XVI, kiedy danie to po raz pierwszy zaserwowali w Krakowie włoscy kucharze podczas wesela królowej Bony Sforzy z Zygmuntem Starym. I chociaż nie ma zapisków, czy pizza zasmakowała podniebieniom ówczesnych Polaków, to sądząc po dzisiejszej popularności tego włoskiego dania nad Wisłą, można domniemywać, że raczej tak. Co ciekawe, na skład tej potrawy, która zawędrowała na królewskie stoły, bardzo duży wpływ miała… bieda.
W Polsce pizza stała się niezwykle popularnym daniem dopiero w ciągu ostatnich kilkudziesięciu lat, a dokładniej od lat 90. XX wieku i popularność ta stale rośnie. Polacy szczególnie chętnie zamawiają pizzę w czasie pandemii, kiedy to wzrosło zapotrzebowanie na dania na wynos. Dzisiaj Polska należy do światowej czołówki, jeżeli chodzi o jej popularność. Do krajów, gdzie pizza jest ogromnie popularna (obok Włoch), zaliczyć można USA, Francję, Hiszpanię, Niemcy, Anglię i Irlandię oraz Maltę. W wielu krajach pizza przechodzi specyficzną „narodową” modyfikację odnośnie składu. I tak – w Niemczech nierzadko dodatkiem pizzy mogą być ziemniaki, a w Polsce jako przyprawy używa się, na życzenia klienta, na przykład pietruszki. Tutaj warto zaznaczyć, że oryginalna pizza neapolitańska powinna mieć ciasto cienkie na 3 mm (nie więcej) i to właśnie grubość placka jest głównym miernikiem tego, czy spożywamy pizzę włoską, czy też jej amerykańską odmianę (której Włoch nigdy nie nazwie prawdziwą pizzą). Mowa o pizzy na grubym cieście z dużą liczbą dodatków – to głównie Amerykanie, jak i niektórzy mieszkańcy Europy i Polski, gustują w takiej właśnie wersji.
Pizza początkowo była daniem ludzi biednych. Samo słowo pizza, które po raz pierwszy pojawiło się w dokumencie z 997 roku, pochodzi od łacińskiego picea, co oznacza placek powstały z wody, mąki i drożdży (nazywany jest także focaccia). Placek taki był początkowo podstawowym pożywieniem ludzi biednych i nic nie wskazywało na jego zawrotną karierę, gdyż suche placki nie były wszak niczym szczególnym. Wszystko się zmieniło dzięki… Kolumbowi, a dokładniej dzięki pomidorom, które trafiły do Europy po odkryciu Ameryki.
Ktoś wpadł na pomysł, by do pizzy dodawać sos pomidorowy i to połączenie okazało się strzałem w dziesiątkę. Podobno po spróbowaniu przez króla Ferdynanda II Burbona przyprawionych sosem pomidorowym cienkich placków na jego twarzy pojawił się uśmiech. Do zdarzenia doszło w wieku XIX, kiedy to monarcha miał odwiedzić jedną z pierwszych pizzerii w Neapolu, a jego recenzja takiej pizzy miała przyczynić się do wzrostu popularności tego dania.
Pizza Margherita
Innym monarchą, który przyczynił się do popularności pizzy, była królowa Małgorzata Sabaudzka, dla której kucharz Rafaello Esposito przygotował w 1889 roku nową wersję pizzy z serem mozarellą. Taka odmiana najbardziej przypadła do gustu królowej, a wraz z nią i ludowi.
Dzisiaj jest to jedna z najbardziej popularnych wersji pizzy na całym świecie. Co ciekawe, w rodowodzie składników Margherity wielu Włochów doszukuje się akcentów patriotycznych. Składniki, które pojawiły się na placku – sos pomidorowy, ser oraz bazylia symbolizowały kolory włoskiej flagi: czerwony, biały i zielony. W samych Włoszech wyróżnia się dwie charakterystyczne odmiany pizzy: neapolitańską i rzymską. Pizza rzymska ma grubsze ciasto – od 1 do 2 cm, aby dobrze podtrzymywało składniki, oraz mocno zarumienione i podniesione brzegi. Pizza neapolitańska jest bardzo cienka (maksymalnie 3 mm) i nie ma zaokrąglonych brzegów.
Widząc dzisiejszą jej popularność, aż trudno uwierzyć, że w północnej części Włoch pizza stała się popularna dopiero po II wojnie światowej, kiedy danie to przywędrowało wraz z… robotnikami pochodzącymi z Włoch południowych.
Na koniec, pisząc o Międzynarodowym Dniu Pizzy, która stała się niemalże „polskim daniem narodowym”, warto wspomnieć, że za trochę więcej niż pół roku obchodzić będziemy Międzynarodowy Dzień Pieroga. A o tym daniu możemy już pisać bez cudzysłowu – polskie danie narodowe. Smakoszom pizzy i pierogów życzymy smacznego 🙂
