Przedstawiony w Polskim Ładzie pakiet modyfikacji ustaw podatkowych przynosi istotne, negatywne skutki finansowe dla samorządów terytorialnych – twierdzi Unia Metropolii Polskich w wydanym komunikacie. „Wprowadzenie reformy podatkowej w takim kształcie doprowadzi do, co najmniej, ograniczenia mieszkańcom szerokiego dostępu do usług społecznych i obniży ich standard” – czytamy w dokumencie.
Autorzy stanowiska podnoszą również, że ustawy z Polskiego Ładu mogą skutkować podwyżkami lokalnych podatków i opłat. Przypomniano, że w Ocenie Skutków Regulacji projektu ustawy ubytek dochodów Jednostek Samorządu Terytorialnego (JST) został oszacowany w 2022 r. na ok. 13,7 mld zł, a w perspektywie 10 lat – na ponad 132 mld zł.
Mimo że zmiany w zakresie podatków PIT dotyczą również budżetu państwa, to jednak koszt ich wprowadzenia poniosą przede wszystkim mieszkańcy samorządów. I to zarówno w 2022 roku, jak i w kolejnych dziesięciu latach. Jak czytamy, ubytek dochodów budżetu państwa na przestrzeni kolejnych lat ma wynieść 86 mld zł, z tendencją spadkową do ok. 4 mld zł w 2031 r. Natomiast w samorządach będzie praktycznie przez cały czas na tym samym poziomie. Jednocześnie z założeń rządu wynika, że ubytki z tytułu PIT zostaną budżetowi państwa w ciągu 10 lat pośrednio „zrekompensowane” poprzez dodatkowe 113 mld zł wpływów do NFZ.
Unia Metropolii Polskich porównała kwoty, co pozwoliło na stwierdzenie, że w ciągu 10 lat budżet centralny zyska ok. 27 mld zł, natomiast samorząd terytorialny straci ok. 1/4 dotychczasowych wpływów z tytułu udziału w podatku PIT. Jak wyliczyła, zmniejszenie dochodów własnych JST ograniczy zdolność finansową do zaspokajania potrzeb ich mieszkańców:
- spowoduje problemy z wygospodarowaniem środków na wkład własny przy realizacji projektów dofinansowanych przez Unię Europejską;
- przyczyni się do obniżenia zdolności kredytowej samorządów i wzrostu kosztów obsługi zadłużenia;
- ograniczy i przesunie w czasie planowane zadania inwestycyjne;
- obniży standard realizowanych usług publicznych.
„Biorąc powyższe pod uwagę, oraz wobec braku w projekcie ustawy propozycji kompensacji samorządom terytorialnym utraconych dochodów, trudno oceniać tworzony system podatkowy jako sprawiedliwy” – czytamy w stanowisku Unii Metropolii Polskich dotyczącym Polskiego Ładu.
W związku z powyższym Unia Metropolii Polskich domaga się rekompensat ubytku w dochodach Jednostek Samorządu Terytorialnego w wysokości 15 mld 370 mln zł, poprzez zwiększenie udziału samorządów w PIT, w tym:
- dla gmin: wzrostu udziału o 14 punktów procentowych (pp.), tj. z 38,23 proc. do 52,23 proc.;
- dla powiatów: wzrostu udziału o 3,75 pp., tj. z 10,25 proc. do 14 proc.;
- dla województw: wzrostu udziału o 0,59 pp., tj. z 1,60 proc. do 2,19 proc.
