Konferencję, która odbyła się w Szkole Głównej Gospodarstwa Wiejskiego w Warszawie, zorganizowało Stowarzyszenie Leśników i Właścicieli Lasów. Patronat nad wydarzeniem objęli: Instytut Debat o Środowisku, Dyrekcja Generalna Lasów Państwowych i magazyn „Las Polski”. Nagroda im. Kazimierza Szeptyckiego przyznawana jest po raz trzeci. Laureatami poprzednich edycji byli: Piotr Gołos – zastępca dyrektora Instytutu Badań Leśnictwa (2019) i Bogusław Popis – prezes zarządu Taxus UL (2020).
Gości Konferencji przywitał prezes stowarzyszenia leśników i właścicieli lasów dr inż. Stefan Traczyk, który poprowadził całość wydarzania. We wprowadzaniu do dyskusji podkreślił znaczenie polskich lasów prywatnych dla polskiej gospodarki.
Unijna strategia dotyczy także właścicieli lasów prywatnych
Zdaniem ministra klimatu i środowiska Edwarda Siarki kondycja lasów prywatnych w Polsce nie jest zła, wbrew obawom wielu. – Na kondycję lasów wpływają warunki ekonomiczne. Na przełomie lat 80. i 90. mieliśmy problemy ekonomiczne i związaną z nimi eksploatację terenów leśnych. Obecnie lasy prywatne nie ustępują pod względem zasobów lasom państwowym – podkreślił minister.
Minister przypomniał jednak niedawny raport Najwyższej Izby Kontroli wskazujący na braki związane z nadzorem nad lasami prywatnymi w Polsce. – To jest problem. Sprawa jest skomplikowana i wymaga doprecyzowania. Zastanawiamy się nad nią w ministerstwie i pracujemy nad odpowiednimi rozwiązaniami – poinformował minister Edward Siarka.
– Mamy wiele do zrobienia także w kwestii świadomości właścicieli i ich możliwości. To nowe wyzwanie także w kontekście przygotowywanej unijnej strategii leśnej, która dotyczy także lasów prywatnych – mówił minister. Jego zdaniem problemem dotyczącym prywatnych terenów leśnych w Polsce jest także rozdrobnienie gruntów i presja związana z inwestycjami, co wywołuje konflikty.
Minister wyraził zadowolenie z faktu, że nagroda im. Kazimierza Szeptyckiego trafi na południe Polski – do starostwa nowotarskiego, gdzie ok. połowy lasów jest prywatnych. – Mam nadzieję, że ta nagroda będzie zachętą dla innych samorządów do aktywności i zwrócenia uwagi na funkcjonowanie lasów prywatnych – podkreślił.
Nagroda im. Kazimierza Szeptyckiego
Stanisław Kaczmarczyk, reprezentujący Stowarzyszenie Leśników i Właścicieli Lasów Prywatnych przybliżył sylwetkę Kazimierza Szeptyckiego – patrona nagrody i polskich lasów prywatnych, zasłużonego na rzecz ich ochrony. Kazimierz Szeptycki na początku XX wieku był prezesem Galicyjskiego Towarzystwa Leśnego i posłem do parlamentu Austro-Węgier. Pracował wtedy m.in. nad powstającą ustawę leśną.
Damian Pypeć z Instytut Debat o Środowisku przedstawił z kolei dorobek w obszarze ochrony lasów prywatnych tegorocznego laureata nagrody im. Kazimierza Szeptyckiego – Krzysztofa Fabera, starosty nowotarskiego.
– Starosta zarządza jednym z największych terenów lasów prywatnych w Polsce. Z jego inicjatywy przygotowano dokumentację uproszczonych planów urządzania lasów dla wszystkich podległych lasów prywatnych. Jest także skuteczny w pozyskiwaniu środków na odnawianie drzewostanów z budżetu państwa, wykorzystuje 66 proc. środków na ten cel przeznaczanych dla Małopolski, co jest wynikiem dobrej znajomości tematu gospodarki leśnej oraz zdolności stosowania racjonalnej argumentacji w zakresie odbudowy i ochrony terenów leśnych – mówił Damian Prypeć uzasadniając przyznanie nagrody.
Nagrodę wręczyli laureatowi minister klimatu i środowiska Edward Siarka oraz prezes Stowarzyszenia Leśników i Właścicieli Lasów Stefan Traczyk.
Starosta nowotarski Krzysztof Faber podkreślił, że nagroda jest docenieniem jego powiatu i wyrazem właściwie prowadzonej gospodarki leśnej i nadzoru. – Las dla powiatu nowotarskiego ma szczególne znacznie ze względu na walory turystyczne. Ważny jest dla nas także przemysł drzewny, który jest rozwinięty i ma duże znaczenie. Prowadzimy zrównoważone działania, żeby pogodzić interesy gospodarcze i jednocześni nie naruszyć ekosystemu – podkreślał Krzysztof Faber.
Izby Leśne poprawiłyby nadzór nad lasami prywatnymi
Podczas konferencji omówiono także wyzwania przed jakimi stoją lasy prywatne w Polsce i ich właściciele, a także propozycje rozwiązań mających na celu „ożywienie” tych terenów.
Mecenas Marek Geszprych, przygotowujący rozwiązania prawne zmierzające do powołania Izb Leśnych, omówił podstawy prawne dotyczące zmian w tej kwestii. Podkreślił, że Izby miałyby być wsparciem starostów w prowadzaniu nadzoru nad lasami prywatnymi, a nie ich konkurentem. Wskazał, że wielu krajach Europy istnieją organizacje reprezentujące właścicieli lasów prywatnych, wspierające nadzór i zarządzanie tymi terenami. Zdaniem mec. Geszprycha do powołanie Izb Leśnych niezbędna jest nowelizacja kilku ustaw, w tym m.in. ustawy o izbach rolnych, ustawy o lasach, kodeksu cywilnego, ustawy o ochronie gruntów rolnych i leśnych, ustawy o dochodach jednostek samorządu terytorialnego i ustawy o podatku leśnym.
Powołanie Izb Leśnych, które miałyby stanowić reprezentację właścicieli lasów prywatnych i grup producenckich jest ważnym postulatem Stowarzyszenia Leśników i Właścicieli Lasów. Zdaniem organizacji powołanie Izb usprawniłoby nadzór nad lasami prywatnymi, a także zwiększyło dochody Skarbu Państwa i właścicieli. W Polsce ok. 20 proc. terenów leśnych to lasy prywatne. Ocenia się, że ok. 3 mln. osób jest ich właścicielami lub współwłaścicielami.
Piotr Gołos, zastępca dyrektora Instytutu Badań Leśnictwa, przedstawił wyniki badań na temat wartości rekompensaty dla właścicieli lasów prywatnych za zaniechanie pozyskania drewna. Podkreślił, że ważna jest poprawa organizacji właścicieli lasów prywatnych w kontekście powstających i planowanych wymagań unijnych dotyczących leśnictwa, a także poprawa nadzoru nad lasami prywatnymi w Polsce. – Obecnie nadzór na tymi terenami jest w starostwach, a pieniądze w ministerstwach. Nie wiadomo, więc gdzie szukać rozwiązań – wskazywał. Jego zdaniem zmian wymaga także organizacja systemu sprzedaży drewna, niezbędna jest też poprawa świadomości właścicieli o prowadzaniu gospodarki leśnej.
Rafał Zubkowicz, reprezentujący Dyrekcję Generalną Lasów Państwowych, mówił o potrzebie dokonywania scaleń prywatnych działek leśnych. – Scalenia są kosztowne, ale czasami nieodzowne. Dają możliwość wykorzystania ekonomicznego gruntów – podkreślił. Jego zdaniem wszelkie inicjatywy na rzecz ożywiania gospodarki leśnej, takie jak Izby w lasach prywatnych czy stowarzyszenia, wpłyną pozytywnie na rozwiązanie problemów właścicieli lasów.
Konferencję podsumował dr inż. Stefan Traczyk. – Mam nadzieję, że dożyjemy nowelizacji ustawy o izbach rolnych dającej podstawy do utworzenia Izb Leśnych. Myślę, że to racjonalny kierunek. Jesteśmy otwarci na współpracę ze wszystkimi, którym bliskie są postulaty ożywienia potencjału lasów prywatnych.
