Chorwacki socjaldemokratyczny prezydent, Zoran Milanović, ogłosił we wtorek, że jeśli to będzie od niego zależało to zawetuje dołączenie Szwecji i Finlandii do Sojuszu Północnoatlantyckiego. Możliwe, jednak, że jego zgoda nie będzie do tego potrzebna. Rozszerzenie NATO mogą również przyjąć ambasadorzy, a ten chorwacki nie widzi problemu w akcesie Szwecji i Finlandii.
Państwa neutralne chcą do Sojuszu
Najbliższy szczyt NATO odbędzie się w stolicy Hiszpanii, Madrycie, na początku czerwca. Jednym z ważniejszych jego punktów ma być decyzja o przyjęciu do Sojuszu Finlandii oraz Szwecji. Te dwa, przez wiele lat deklarujące neutralność, państwa zdecydowały się na ten krok w związku z rosyjską agresją na Ukrainę.
W maju Finlandia ma podjąć ostateczną decyzję w sprawie chęci dołączenia do Sojuszu. Pozytywnie o tym pomyśle wypowiadają się prezydent, Sauli Niinistö, oraz premier, Sanna Marin. Uważa się, że jeśli się na to zdecyduje to taką samą decyzję podjęłaby Szwecja. Jak twierdziły skandynawskie media, państwa te starały się ostatnio o gwarancję bezpieczeństwa od USA na czas procesu akcesyjnego w związku z rosyjskimi groźbami. Według szwedzkiej Minister Spraw Zagranicznych, Ann Linde, Stany miały zadeklarować udzielenie tych gwarancji.
Prezydent Chorwacji mówi nie
Zawetowaniem decyzji o przyjęciu nowych członków, która musi być jednomyślna, grozi chorwacki prezydent. Zoran Milanović jako warunek swojego poparcia podaje zmianę ordynacji wyborczej w sąsiedniej Bośni i Hercegowinie współtworzonej przez trzy narody: Bośniaków, Chorwatów i Serbów. Milanović chce, by jego rodacy mogli tam wybierać własnych przedstawicieli w parlamencie. Jest to, oczywiście, niewykonalne dla NATO żądanie. Bośnia i Hercegowina nie jest członkiem NATO, a nawet gdyby była, Sojusz nie może wpływać na wewnętrzną politykę państw członkowskich. Groźby Milanovića są zapewne związane z jego powiązaniami z Rosją.
Jako głowa państwa i zwierzchnik armii prezydent zwyczajowo reprezentuje Chorwację na szczytach wojskowego Sojuszu. Natomiast na spotkaniach przywódców UE delegacją Chorwacji kieruje już premier, Andrej Plenković z konserwatywnej partii HDZ. Partia ta posiada nieznaczną większość w parlamencie i jest bardziej krytyczna wobec Rosji niż Socjaldemokratyczna Partia Chorwacji, z której wywodzi się prezydent Milanović. Z tego powodu nie powinno być problemów z ratyfikacją rozszerzenia NATO przez parlament chorwacki, którego zgoda też jest potrzebna.
Rozwiązaniem decyzja ambasadorów
Bardziej możliwe byłoby podjęcie decyzji o rozszerzeniu przez Radę Północnoatlantycką. Jej członkami są ambasadorzy krajów członkowskich przy NATO. Chorwacki ambasador, Mario Nobilo, został powołany właśnie przez rząd Plenkovića i nie będzie prawdopodobnie utrudniał akcesu Szwecji i Finlandii. Zdaje sobie sprawę z tego sam Milanović, który poinformował o tym w swojej wypowiedzi.
Również przywódcy innych krajów członkowskich nie deklarują na razie problemów z przyjęciem krajów skandynawskich do NATO. Rzecznik rządu Morawieckiego, Piotr Müller , zadeklarował, że Polska wesprze te kraje w dążeniu do dołączenia do Sojuszu. Również pochodzący z Norwegii Sekretarz Generalny NATO, Jens Stoltenberg, zapowiedział „szybkie i ciepłe przyjęcie” Szwecji i Finlandii do NATO.
Próbując zablokować rozszerzenie sojuszu Zoran Milanović stawia się obok Gerharda Schroedera i Victora Orbána jako europejska marionetka prezydenta Putina. Ten zapewne podejmie również inne próby uniemożliwienia Szwecji i, zwłaszcza, Finlandii wejścia do NATO. Wynika to z niewielkiej odległości między fińską granicą a Petersburgiem, drugim największym miastem w Rosji. Gdyby, więc, Rosja zdecydowała się na zaatakowanie NATO, wojska sojuszu mogłyby łatwiej zająć to miasto i wejść w głąb Rosji. Między innymi dlatego warto jak najsilniej wspierać ich chęci poszerzenia państw członkowskich Sojuszu.
Źródła: Money.pl, Euroactiv
